Publieke laadinfrastructuur voor E-trucks is bepaald geen abc
Met Rutger de Croon van ElaadNL
Introductie door Johnny Nijenhuis, e-truck expert en ambassadeur van Zero Emission | Ecomobiel:
“Ik geloof ontzettend sterk in de kansen van elektrische vrachtwagens en machines. Dat woord verkondig ik dan ook met veel overtuiging en enthousiasme. Maar heel vaak krijg ik te horen, dat mijn toekomstvisie wat betreft elektrische vrachtwagens een onmogelijke is. Waarom? Omdat het elektriciteitsnet dat helemaal niet aan kan. En dat klopt!
Op de manier hoe we in het verleden, en heden omgaan met de beschikbare capaciteit, gaan elektrische vrachtwagens op grote schaal niet lukken. Maar gelukkig gaan we het in de toekomst beter doen. Slimmer. We weten dat de transitie naar elektrische vrachtwagens en bouwmachines eraan zit te komen. Daarom treffen we nu alvast voorbereidingen, zodat we over een paar jaar niet geremd worden door netcongestie.”
Op dit moment rijden er meer dan 373.000 volledig elektrische personenauto’s waarvoor in Nederland 50.000 openbare laadpalen beschikbaar zijn. Ook op het gebied van vrachtwagens neemt elektrische mobiliteit in hoog tempo toe. Het laden van deze E-trucks is echter een aandachtspunt. De beschikbare laadlocaties zijn minder toegankelijk voor trucks. Vanwege de fysieke kenmerken -denk aan te lage daken en gebrek aan parkeerruimte- en vanwege het beperkte vermogen: auto’s snelladen met vermogens van tot maximaal 350 kW, trucks vragen om vermogens vanaf 350 kW tot 1.000 kW. We praten erover met Rutger de Croon, manager marktontwikkeling van kennis- en innovatiecentrum ElaadNL.
LoLa, aanjager snellaadnetwerk voor vrachtvervoer
“Voor een succesvolle elektrificatie van de logistieke sector is het van belang dat elektrische trucks op voldoende plekken kunnen worden opgeladen. Dat kan primair op de thuisbasis en op de bestemming, maar ook onderweg moeten vervoerders zeker zijn van bijlaadcapaciteit. Voor trucks, zeker voor het laden onderweg dat snel dient te gebeuren, zijn hoge vermogens nodig. Daarbij wil je als chauffeur de laadtijd van jouw truck natuurlijk combineren met de eisen vanuit de rij- en rusttijdenwetgeving. De huidige verzorgingsplaatsen zijn hier bijvoorbeeld nog niet op voorbereid.
ElaadNL, als initiatief van de gezamenlijke Nederlandse Netbeheerders, is volop bezig met het zoeken naar oplossingen. Dat doen we onder meer in samenwerking met het Rijk. Onder de naam LoLa -een afkorting van Logistiek Laden- onderzoeken we waar de vraag naar snelladers groot wordt vanwege bijvoorbeeld de nabijheid van ZE-zones. Deze informatie combineren we met de beschikbare ruimte op het elektriciteitsnet. Zo ontwikkelen we als eerste snelladers op locaties waar de verwachte behoefte het grootst is. Onze eerste focus ligt op zestig locaties die gezamenlijk een landelijk dekkend basisnetwerk moeten vormen. Dit initiatief wordt door het Rijk gesubsidieerd en maakt het mogelijk inzicht te krijgen in wat er allemaal nodig is. Welk type locatie voldoet? Is het noodzakelijk om grond aan te kopen? Met welke procedures krijgen we te maken? Hoe gaan we om met netcongestie? De antwoorden op deze vragen zorgen voor het optuigen van een interessante businesscase waarmee we drempels weg willen nemen zodat de markt het straks zelf oppakt, het basisnetwerk vormgeeft en verder uitbreidt.”
Stopcontact op land
“Onder de naam Stopcontact op land werken we aan de ondergrondse infrastructuur op mobiliteitsknooppunten waarvan we zo goed als zeker weten dat de laadbehoefte en vermogensvraag de komende jaren exponentieel gaat groeien. Een soortgelijk concept is al eerder succesvol op zee toegepast bij de ontwikkeling van windmolens. De groei van elektrisch vervoer is exponentieel. We verwachten tussen 2030 en 2035 vanuit de logistiek in Brabant en Limburg -een belangrijke logistieke corridor- een verviervoudiging van de belasting op het net. Bovendien heeft het net te maken met extra belasting vanuit andere hoeken. Die ontwikkelingen vragen om een langetermijnvisie. Op dit onderwerp werken we daarom samen met Rijkswaterstaat, want je kunt niet van marktpartijen verwachten nu al te anticiperen op vermogensvragen die pas in 2035 of zelfs pas in 2050 spelen. Voor de verzwaring van het net zijn verschillende zaken van belang. Denk aan fysieke ruimte die in ons land nogal beperkt is maar noodzakelijk voor het uitbreiden van het aantal transformatoren, maar expliciet ook aan vergunningsprocedures ten behoeve van deze ruimte en het aanleggen van kabels.”
Elektrisch bouwen
“Ook in de bouw is elektrificatie aan de orde van de dag. Mede ingegeven door regelgeving inzake CO2- en stikstofreductie. Zero emissie bouwen is elke dag opnieuw onderwerp van gesprek. Ook hier is sprake van een flink aantal uitdagingen. Nederland is op weg naar schoon en emissieloos bouwen. Om dat te bereiken moet de uitstoot van bouwmaterieel omlaag. In het programma Schoon en Emissieloos Bouwen werken overheden, bedrijven en kennisinstellingen samen om dit doel te bereiken. De overheid verwacht eind van dit jaar de routekaart te presenteren. Ook hier zal de vermogensvraag centraal staan. Voor woningbouwprojecten geldt dat de vermogensvraag voor het bouwen nagenoeg gelijk ligt aan die van de toekomstige bewoners van het project. Hier zitten de uitdagingen met name in het proces: welke stappen moet ik naar voren halen om ervoor te zorgen dat er ook tijdens de bouw voldoende capaciteit is? Bij projecten waarbij je bepaalde afstanden af moet leggen om ze te realiseren, denk aan asfalteerwerkzaamheden, wegverbredingen of dijkverzwaringen, gelden andere of eigenlijk grotere uitdagingen. Het werk verplaatst zich namelijk en je wilt voorkomen dat een grote asfalteermachine kilometers verplaatst moet worden om te laden. De inzet van verwisselbare en stationaire batterijen en het slim opladen zijn hier belangrijke sleutelwoorden, maar de oplossing is zeker nog niet in beton gegoten en zal ook sterk afhankelijk zijn van het type bouwproject. De uitdaging is enorm.”
Zorg dat je voorbereid bent
Kennis- en innovatiecentrum ElaadNL onderzoekt en test het slim en duurzaam opladen van elektrische voertuigen. ElaadNL is een initiatief van de gezamenlijke Nederlandse Netbeheerders.
“ElaadNL is in al haar projecten vooral in de toekomst aan het kijken. In samenwerking met de netbeheerders kijken we naar de capaciteit op het energienetwerk en samen met provincies, gemeenten schatten we in hoe de behoefte aan netcapaciteit voor bedrijventerreinen en (nieuwe) woonwijken zal groeien. De voornaamste conclusie is voor ons: wees voorbereid! De transitie naar verduurzaming in de logistiek gaat ontzettend snel. Heb je als transporteur of verlader nieuwe plannen, wil je als gemeente beter aansluiten op de energievraag en durf je nu al na te denken over wat de energietransitie concreet voor jouw bedrijf of organisatie gaat betekenen? Doe dan nu al het voorwerk, stel een energieregisseur aan, ga in gesprek met andere stakeholders en kijk hoe je slim laden in de logistiek kan toepassen.”