‘Wacht niet met elektrisch rijden’

Van links naar rechts: Niels Muller, Paul Broos, Rogier Elshout, Robin Berg en Hugo Niesing

Onlangs ontving Rogier Elshout, gastheer namens 54events, 4 gasten om te praten over netcongestie en de mogelijkheid om op piekmomenten met elektrische voertuigen stroom terug te leveren aan het net. Op verschillende plekken vinden hiermee al proeven plaats. 

Samen gaven de deskundigen antwoord op vragen als ‘Is netcongestie echt zo erg?’, ‘Zijn er oplossingen denkbaar?’ en ‘Zou iedereen van het stroomnet af moeten?’. De uitstekend bekeken Mobility-Meet-Up ‘E-Mobility en Netcongestie’ leverde verrassende antwoorden op.

Paul Broos, Adviseur elektrisch vervoer bij ElaadNL, trapt de Mobility Meet-Up af. Hij constateert dat er momenteel wel erg veel op het bordje van de netbeheerders wordt neergelegd. “Niet alleen elektrisch rijden, maar ook de enorme hoeveelheid zonnepanelen die moet worden aangesloten en niet te vergeten de populariteit van warmtepompen. Dat gaat op veel plekken wringen.”

Broos merkt vervolgens op dat netcongestie op verschillende manieren een probleem vormt. “Afname is nog niet eens het grootste probleem. Invoeding wel, en dan vooral in de rurale gebieden. Maar het verschilt zelfs per wijk. Het is een zeer lokaal probleem. Het moeilijke voor netbeheerders is om te voorspellen hoeveel vraag er waar gaat komen. ElaadNL probeert die vraag nnu in kaart te brengen.”

Hugo Niesing, consultant in de energietransitie en oprichter van Resourcefully, vult aan: “Het komt echt aan op kennis op microniveau. In de ene straat kun je makkelijk nog 30 warmtepompen aansluiten, een straat verder kunnen drie elektrische auto’s al teveel zijn. Dat vraagt erom dat je de haarvaten van je netwerk kent.”

Niels Muller, partner bij PwC Utilities and Resources, merkt op dat overheidsregelingen het probleem versterken. “De salderingsregeling is bijvoorbeeld niet zo slim. Iedereen kan elk moment van de dag maar stroom aan het net leveren, terwijl de vraag er op dat moment misschien helemaal niet is. In Duitsland krijg je meer voor je stroom als je met een batterij het net ontlast en pas levert als de vraag toeneemt. Onze salderingsregeling is nu een incentive om maar geen batterij aan te schaffen.” 

Een kijker vraagt zich daarop af of het zinvol is om een laag middagtarief voor stroom in te stellen, zoals dat ook al voor de nacht geldt. Muller: “Er zijn zelfs bewegingen in Europa die naar een kwartiertarief gaan. Zodat er een financiële prikkel is om alleen te leveren als er genoeg vraag is.”

Niesing vreest dat netcongestie de groei van duurzaam ondernemen afremt. “Ondernemers lopen nu al tegen grenzen aan. In Amsterdam moet je zomaar 2 jaar wachten voordat je een paar laadpalen voor je bedrijfspand hebt staan. Want het gaat om flinke hoeveelheden stroom.”

Ook Muller kent die voorbeelden: “Veel kantoorgebouwen in en om Amsterdam hebben geen netaansluiting met voldoende capaciteit.”

Zijn er slimme oplossingen?

“Jazeker”, stelt Robin Berg. De directeur van We Drive Solar en initiatiefnemer van ‘Smart Solar Charging’ denkt dat met het spreiden van de stroomvraag al veel is op te lossen. “Auto’s zijn heel voorspelbaar qua gebruik. Daarmee kun je op grote schaal de netbeheerder helpen. Een elektrische auto hoeft niet om 17u te worden opgeladen zodra iemand thuis komt van zijn werk. Dat kan prima ‘s-nachts. Dan is de auto ‘s ochtends voor gebruik ook opgeladen en kost de stroom nog minder ook.”

Ook volgens Broos hoeft de oplossing niet te liggen in het verzwaren van het stroomnet, zoals sommigen opperen, maar in het slimmer afvlakken van de pieken. “Door elektrische apparaten slimmer in te regelen en af te stemmen op de piek in opwekking.”

Alles deskundigen aan tafel zijn het er over eens dat elektrische voertuigen die niet worden gebruikt in belangrijke mate kunnen bijdragen aan het opvangen van pieken door ze terug te laten laden. Niesing: “Gebruik die batterij met wielen eronder! Die staat nu 90 procent van de tijd niets te doen in de straat.”

Ook Berg gelooft heilig in Vehicle to Grid (V2G): “Het is een zeer kansrijke oplossing. De capaciteit van een elektrische auto is gigantisch. Daarmee kun je een gemiddeld huis bijna een week verwarmen.”

Niesing: “Zeker samen met slim spreiden denk ik dat we hiermee een heel eind komen.”

Berg verwacht dan ook dat een bidirectionele elektrische auto (die ook kan terugleveren aan het net) vrij snel een massaproduct wordt. “Er is nu nog veel discussie over standaarden en gelijk- en wisselstroom, maar ik verwacht dat men het daar snel over eens is.”

Moet iedereen dan maar off-grid en zelf in zijn eigen stroombehoefte voorzien?

“Dat lukt in Nederland helaas niet”, stelt Niesing. “Ik heb het geprobeerd, maar is hier een enorme disbalans tussen zomer en winter. In de zomer produceer je veel teveel stroom en in de winter te weinig. Vraag en aanbod matchen niet. Je kunt dus niet zonder het net.”

Broos beaamt dat, maar denkt wel dat kleinere energie communities kunnen helpen. “Dan kun je overschotten aan je buren leveren. En dat vangt ook de pieken en dalen op het net op.”

Muller, op zijn beurt, denkt niet dat het een oplossing is: “Ik zou geen keuze maken, maar het allemaal doen. Nieuwbouw kan best prima van het net af, maar bij bestaande bouw lukt dat niet.”

Niessing: “Je kunt wel denken aan beter reguleren. Op bedrijventerreinen kun je bijvoorbeeld werken met complementaire energieprofielen. Maar netbeheerders mogen dat nu nog niet.”

Broos: “Klopt. Onze wet- en regelgeving is zwaar gedateerd. Zelfs de nieuwe energiewet die nu in de steigers staat is al achterhaald.”

Muller: “En dat geldt ook voor belastingwetgeving. Daar zitten zulke gekke prikkels in. Ik heb mijn hoop gevestigd op Europese wetgeving, maar dat kan nog lang duren. In de energietransitie hangt alles met elkaar samen. Dat vraagt dus ook om integraal overheidsbeleid. Niet het ene wel subsidiëren en het andere niet.”

Muller oogst bijval van Berg, die op zijn beurt oproept tot het opzoeken van de grenzen: “Je hoeft niet te wachten tot alle wetgeving op orde is. Dat doen wij met We Drive Solar ook niet. De techniek is er, de laadpalen die het kunnen zijn er en de auto’s volgen ook heel snel. Wacht dus niet met elektrisch rijden. Er is geen enkel excuus om er niet vandaag al mee te beginnen.”

Ook Niesing roept kijkers op om massaal over te stappen op elektrisch rijden. “En dan begeeft het net het maar een keer. Misschien dat dat de overheid wakker schudt.”

De Mobility Meet-Up ‘E-Mobility en Netcongestie’ terugkijken kan hier.